दिपेन्द्र कार्की बस्ताकोटी, दैलेख
पौष १२,२०८१

दैलेखको ठाटिकाँध गाउँपालिकाका महिलाहरु यतिबेला आत्मनिर्भर बन्ने प्रयासमा छन । गाउँपालिकाले सोसेक नेपालसँगको सहकार्यमा एकहप्ते तालिम पाएपछि यतिबेला सामुहिक रुपमा अगरबत्ति बनाउनेतर्फ लागिपरेका छन । ग्रामिण क्षेत्रका एकल, दलित, विपन्न र वेसहारा महिलाहरु उक्त तालिमबाट लाभान्वित हुदैँ अगरबत्ति निर्माणबाट जिविकोपार्जनमा जोडिन सफल भएका हुन ।
गाउँघर र वरपर खेर जाने विभिन्न कच्चा पदार्थलाई प्रयोगमा ल्याउँदै शुभकार्य र अशुभकार्यमा दैनिक प्रयोग हुने अगरबत्ति निर्माण गर्दै आयआर्जन गर्नेतर्फ ठाटिकाँधका महिलाहरु अग्रसर बनेका छन । विगतका दिनहरुमा बजार क्षेत्रको अगरबत्ति प्रयोग गर्दै आएको भएपनि यस भन्दा पछि आफैले निर्माण गरेको अगरबत्ति प्रयोग गर्नुका साथै बजार क्षेत्रमा समेत उपलव्ध गराउदै आम्दानीको बाटो बनाउने अगरबत्तिमा उद्यमशिल महिलाहरु बताउँछन ।

ग्रामिण क्षेत्रका महिलाहरुलाई आयआर्जनको बाटोमा जोड्दै उनिहरुलाई उद्यमशिल बनाउने क्षेत्रमा तालिमले फलदायि भुमिका खेलेको भन्दै ठाटिकाँध गाउपालिका उपाध्यक्ष देविराम बडुवालले हरक्षेत्रमा प्रयोग हुने धुप अगरबत्ति निर्माणका लागि गाउँपालिकाले समेत आवश्यक सहयोग गर्ने बताउनुभयो ।

उक्त अगरबत्ति तालिमका सहभागि उद्यमीहरुलाई प्रमाणपत्र वितरणको अवसरमा तालिम प्रदायक सोसेक नेपालका कार्यकारी निर्देशक हिरासिंह थापाले सबै महिला उद्यमीहरु संगठित भएर काम गरेको खण्डमा तालिम फलदायि हुने भन्दै उद्योगका रुपमा अगरबत्ति र धुप उत्पादन गर्दै विभिन्न बजारक्षेत्रमा पुगाउनमा थप सहयोग गर्न तयार रहेको बताउनुभयो ।

तालिमका सहभागि महिलाहरुले अगरबत्ति उत्पादनका लागि अन्य कच्चा पदार्थहरु गाउँघरबाट निर्माण गरिने भएपनि बाँसबाट सिन्का बनाउनका लागि मेसिन सहयोगका लागि गाउँपालिकासँग माग गरेका छन । तालिम प्रशिक्षक कल्पना विसीले तालिमका सहभागि उद्यमी महिलाहरुलाई मेहनेत गर्नुपर्नेमा जोाड दिदैँ प्रयाप्त मात्रामा सामाग्री उत्पादन गरेको खण्डमा बजार व्यवस्थापनको जिम्मा आफुले समेत लिन तयार भएको बताउनुभयो ।

दिपेन्द्र कार्की बस्ताकोटी, दैलेख
पौष १२,२०८१

दैलेखको दुल्लु नगरपालिकाले नगरपालिका भित्रका अगुवा किसानहरुलाई कृषि भ्रमण गराएको छ । कृषि क्षेत्रमा आशालाग्दो उपलव्धी र गरिएको लगानीको प्रतिफल लिनका लागि नगरपालिाका १३ वटै वडाका अगुवा किसानहरुलाई नगरपालिका क्षेत्र लगाएत छिमेकी पालिका र कृषि अनुसन्धान केन्द्रको भ्रमण गराएको छ ।
दुल्लु नगरपालिका कृषि शाखाको अगुवाईमा विभिन्न तरकारी पकेट क्षेत्र, नर्सरी लगाएत कृषि फर्महरुमा गराइएको एक दिन भ्रमणले यतिबेलाको आधुनिक कृषि प्रणालीमा किसानहरु समाहित हुदैँ कृषि प्रविधिमा आधारित खेति गर्न प्रेरित हुने कृषि शाखाले जनाएको छ । अगुवा किसानहरुले भ्रमणको क्रममा विभिन्न कृषि फर्म सञ्चालक नमुना किसाहरुसँग उनिहरुले गरेको उपलव्धीको सन्दर्भमा वहस छलफल र परामर्श समेत गरेका छन ।
उक्त कृषि भ्रमणबाट खुशी हुदैँ भ्रमणमा सहभागि किसानहरुले आफुहरुले अझैँ पनि परम्परागत खेति प्रणाली गरिरहेको महशुस गर्दै गुजारामुखी खेतीबाट माथी उठेर व्यावसायिक रुपमा खेति प्रणालीमा लाग्नुपर्ने ज्ञान आर्जन भएको भन्दै भ्रमण फलदायि भएको बताएका छन ।

दुल्लु नगरपालिकाले व्यावसायिक रुपमा मौसमी र बेमौसमी खेति प्रणालीमा अग्रसर किसानहरुका लागि प्राविधिक र आर्थिक सहयोगका साथै योजनारुपी सहयोग गर्दै आइरहेको दुल्लु नगरपालिका कृषि शाखा प्राविधिक प्रमुख राजन विष्टले बताउनुभयो ।

दिपेन्द्र कार्की बस्ताकोटी, दैलेख
पौष १२,२०८१

दैलेख पछिल्लो समय परम्परागत खेति प्रणाली भन्दा मौसमी र बेमौसमी खेति प्रणालीमा विकास हुदैँ आएको छ । स्थानिय तह र संघसंस्थाको हातेमालोमा विभिन्न क्षेत्रहरुमा आवश्यकता अनुसार र हावापानी सुहाउदो खेति प्रणालीमा किसानहरु अग्रसर हुन थालेका छन । हुन त यतिबेला प्राय गाउँहरु पुरुष विहिन, युवाविहिन छन तर पनि भएका युवाहरुले आफ्नो पौरख शिप मेहेनत र समयको सदुपयोग गर्न सकेको खण्डमा आफ्नो जीवनयापन गर्न कठिन नहुने एक युवाले किबि खेतिबाट गरेको आम्दानीले मोहनी लगाएको छ ।
दैलेखको भैरवी गाउँपालिका ७ गैरासरुका युवा राजेस कँडेलले यतिबेला किबि खेतिबाट मनग्य आम्दानी लिन सफल भएका छन । कृषि जेटिए अध्ययन गरेर यतिबेला उच्च शिक्षा लिएका राजेसले समयको परिवर्तन सँगै हावापानी सुहाउँदो खेतिलाई जोड दिदैँ आएका छन । भैरवी गाउँपालिकाको माथिल्लो क्षेत्रमा अवस्थित गैरासरु क्षेत्रमा चरन क्षेत्र प्रशस्त भएकाले बाख्रा पालन देखी तरकारी खेती र त्यसमा पनि किबि खेतिको पहिचान बनाएका उनले यतिबेला राम्रो उत्पादन लिन सफल भएका छन ।

काठमाण्डौको किर्तिपुरबाट गाउँमा किबि ल्याएर परिक्षण गरेका उनले यतिबेला आफु लगाएत अन्य युवाहरुलाई समेत किबि खेतितर्फ उन्मुख गराएका छन भने उनको किबि खेति जिल्लाकै नमुना समेत रहेको छ ।
………युवा किसान राजेस कँडेल, भैरवी गाउँपालिका ७ दैलेख
गाउँमा सहकारीको अध्यक्ष समेत रहेका युवा तथा नमुना किसान राजेसले विगत देखी किबि खेतिको फर्म नै बनाएर काम गरिरहेका छन । उनले किबि रोपेको ३ वर्ष पछि प्रतिफल लिन सुरु गरेको र यतिबेला उनले एक बोट बाट चार वर्षमा क्विन्टल सम्म उत्पादन दिएको बताउँछन ।
………युवा किसान राजेस……………
नमुना किसान राजेसको किबि खेति जिल्लाकै नुमना खेतिको रुपमा विकास भएकाले जिल्लाभरका मानिसहरु किबि खान र किबि हेर्नकै लागि पनि भैरबीको गैरासरु पुग्ने गरेका छन । उनले आफुले सहकारीका तर्फबाट अन्य किसानहरुलाई किबि खेतिका लागि सहयोग गर्दै आइरहेका छन भने आफुले ठुलो किबि फर्म बनाएर अन्य मानिसहरुलाई समेत रोजगारी सिजर्ना गर्ने योजनामा रहेका छन ।
…………..राजेश…………..
सुरुका दिनहरुमा आफ्नो सामान्य लगानीमा किबि खेति गरेका राजेसले यतिबेला जिल्ला कृषि विकास कार्यालय, भैरवी गाउँपालिका लगाएत अन्य संघसंस्थाहरुको सहयोगबाट किबि खेतिमा सहयोग पुगेको प्रति खुशी व्यक्त गर्दछन ।
………..राजेश………
जिल्लाकै नमुना तथा एक मात्र किबि किसानको रुपमा परिचित राजेसलाई उनका बुवा विगतमा आफुहरुले परम्परागत खेति गर्ने गरेको भन्दै यतिबेला किबि खेतिले दुःख र परिश्रम धेरै गर्नु नपर्ने र प्रतिफल समेत राम्रो भएको प्रति खुशी व्यक्त गर्नुहुन्छ ।

यसरी युवा किसान राजेसले समय र हावापानी उपयुक्त खेति प्रणालीलाई अघि बढाउदैँ आफ्नै माटोमा केहि गर्नुपर्छ जसले सिर्जना शिपबाट यहि सन्तुष्टि मिल्छ भन्ने भनाईलाई चित्रण गरेका छन । नयाँ खेतिको रुपमा किबि खेतिलाई नमुनायोग्य बनाएका उनले भैरवीको गैरासरुलाई किबि पकेट क्षेत्रका रुपमा विकास गर्न राज्यलाई समेत चुनौति दिएका छन ।

दिपेन्द्र कार्की बस्ताकोटी, दैलेख
पौष १२,२०८१

नेपालमा खनिज पदार्थको संभावना प्रशस्त छ । तामाखानी, कोइलाखानी,फलामखानी लगाएत विभिन्न खानी र खनिज पदार्थको दृष्ट्रिले संभावना भएको भएपनि उत्खनन्मा भने प्रविधिका हिसाबले भने निकै पछाडी रहेको छ ।
तर पछिल्लो समय नेपाल सरकार र चिनिया सरकारबिच सम्झौता भई विगत लामो समयदेखी कार्यान्वयनमा रहेको दैलेखको पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषणको कार्य अन्तिम चरणमा पुगेको छ । दैलेखको पञ्चकोशी क्षेत्रमा कालान्तर देखि बल्दै आएको ज्वालालाई लक्षित गर्दै पेट्रल तथा ग्याँसको भण्डारण रहेको अनुमानका आधारमा चिनिया टोलिद्धारा लामो समयको अनुसन्धान पश्चात नेपाल सरकार र चिन सरकारबिच सम्झौता भई गत २०८१ वैशाख २३ गते विधिवतरुपमा उद्धघाटन गरिएको अन्वेषणात्मक ड्रिलिंगको काम यतिबेला अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।
दैलेखको भैरवी गाउँपालिका वडा नं. १ को जलजले क्षेत्रमा करिब ४५ रोपनी जग्गामा सञ्चालित उक्त अन्वेषणमा जमिन मुनी करिब ४७०० मिटर गहिरो ड्रिलिंगको गुरुयोजना भएपनि पछिल्लो समयमा ४००० मिटर गहिराईमा ड्रिलिंग योजना अनुसार बिहिबार साँझ सम्म ३९३५ मिटर ड्रिलिंग भईसकेको अवस्थामा अब भने मात्र ६५ मिटर ड्रिलिंग बाँकी रहेको आयोजनाले जनाएको छ । उक्त ड्रिलिंग र अन्वेषणबाट सकारात्मक उपलव्धी नजिक पुगेको र नमुना परिक्षण पश्चात अन्य क्रमिक कामहरु लगाएत उत्खनन्को काम हुने भुगर्व तथा खानी विभागका जियोलोजिक्स प्रकाश लुँईटेलले जानकारी गराउनुभयो ।

यतिबेला देशकै गौरबको आयोजनाको रुपमा रहेको उक्र पेट्रोलियम अन्वेषण तथा ड्रिलिंग हेर्नका लागि जिल्ला भित्र र बाहिरबाट मानिसहरु त्यहाँ पुग्ने गरेका छन । मध्यपहाडी लोकमार्गसँगै रहेको उक्त आयोजनाबाट मानिसहरुले उपलव्धीको आशा समेत गरेका छन । सो स्थानमा पुग्ने मानिसहरुले आयोजनाका लागि नेपाल सरकार र चिनिया सरकारको तर्फबाट गरिएको प्रयास सार्थक हुने र भोलिका दिनहरुमा जिल्ला, प्रदेश लगाएत सिंगो देशलाई फाइदा हुनेमा आशावादी भएको बताउछन ।

उक्त आयोजनाको लागि समन्वय सहकार्य लगाएत व्यवस्थापनमा सहकार्य गर्दै आएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय दैलेखले समेत आयोजनालाई महत्वका साथ लिएको छ । पेट्रोलियम अन्वेषण तथा ड्रिलिंगको काम अन्तिम चरणमा पुगेको सन्दर्भमा आगामी दिनका कामहरु लगाएत आइपर्ने हरेक चुनौतिहरुलाई समन्वय र सहकार्यको वातावरणमा काम गर्ने जिल्ला प्रशासन कार्यालय दैलेखले जनाएको छ । आयोजनाबाट प्राप्त गर्ने प्रतिफलबाट समग्र देशलाई नै फाइदा पुग्ने भएकाले सबैले साथ सहयोग गर्नुपर्ने भन्दै नेपाल सरकारले समेत महत्वपुर्णरुपमा लिएको दैलेखका निमित्त प्रमुख जिल्ला अधिकारी गणेश

यसरी देशकै एक गौरवको आयोजनाको रुपमा रहेको यस आयोजनाको पहिलो खुड्किलोको रुपमा रहेको पेट्रोलियम अन्वेषण तथा ड्रिलिंगको कार्य सहज रुपमा सम्पन्न हुनु आफैमा सकारात्मक पक्ष हो । उक्त कार्यको सफल परिक्षण पश्चात त्यहाँ ग्याँस वा पेट्रोल जुन भएपनि उल्लेख्य मात्रामा प्राप्त हुन सकेको खण्डमा समग्र देशले नै काँचुली फेर्नेमा दुईमत छैन ।