दिपेन्द्र कार्की बस्ताकोटी, दैलेख
माघ ३,२०८१

दैलेखको भैरवी गाउँपालिका वडा नं. १ को जलजले क्षेत्रमा नेपालकै गौरवको आयोजनाको रुपमा पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषणको काम तिब्र गतिमा अघि बढिरहेको छ । दैलेखमा आदीकाल देखि अनबरतरुपमा ज्वाला बलिरहेको सन्दर्भलाई लक्षित गर्दै नेपाल सरकारले २०७२ साल देखि विभिन्न चरणहरुमा अन्वेषणको प्रक्रिया सुरु गरेको थियो । तर पनि नेपाल सरकार र चिन सरकारबिच द्धिपक्षिय सम्झौता भई गत २०८१ वैशाख २३ गते औपचारिक रुपमा ड्रिल सुरु गरिएको दैलेखको पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषणको प्रक्रिया यतिबेला अन्तिम चरणमा पुगेको छ । जहाँ पेट्रोल भन्दा पनि प्राकृतिक ग्याँस भएको आशालाग्दो अनुमान गरिएको छ ।
उक्त पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषण क्षेत्रको आज नेपाल सरकारका पुर्व उद्योग वाणिज्य तथा आपुर्ति मन्त्रि सोम प्रसाद पाण्डेले अनुगमन निरिक्षण गर्नुभएको छ । २०७२ सालमा उहाँ नेपालको उद्योग वाणिन्य तथा आपुर्ति मन्त्रि हुँदा दैलेखको भ्रमण गर्दै दैलेखमा पेट्रोल तथा ग्याँस हुन सक्ने भन्दै भारतिय नाकाबन्दिको समयमा उक्त बस्तुको उत्खनन् गर्न सके देश विकासमा टेवा पुग्ने सन्दर्भका साथ निर्णय अघि बढाउनुभएको थियो । साथै उहाँकै पालामा चिन सरकारसँगको सम्झौतामा दैलेखको पेट्रोलियम पदार्थको उत्खनन गर्ने साझा सहमति समेत भएको थियो ।
पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषण स्थलको निरिक्षणको क्रममा बोल्दै पुर्व मन्त्रि पाण्डेले आफुले पदिय जिम्मेवारीमा रहदा गरेको निर्णयले सार्थकता प्राप्त गरेको भन्दै सफलता नजिक पुगेको सन्दर्भमा नमुना परिक्षण पस्चात चिन र नेपालको सम्झौता बमोजिम उत्खनन्को काम समेत सफल हुने विश्वास गर्नुभयो ।
……..सोम प्रसाद पाण्डेय पुर्व उद्योग वाणिन्य तथा आपुर्ति मन्त्रि………….

यतिबेला ४०१३ मिटर गहिराईमा ड्रिलको काम सकेर काम स्थगित भएको छ । उक्त क्षेत्रमा पेट्रोलियम पदार्थ भन्दा पनि प्राकृतिक ग्याँस भएको भनिए पनि त्यसको पुष्टि हुन भने बाँकी छ । जमिन मुनिबाट निकालिएको नमुना परिक्षणको लागि केहि दिन अघि चिन लगिएको छ भने उक्त नमुना परिक्षण भई वास्तविक रिपोर्ट आउन करिब ३ महिना लाग्ने भुर्गभ तथा खानी विभागका जियोलोजिस्थ प्रकास लुईटेलले मन्त्रि पाण्डेलाई निरिक्षण अनुगमनको क्रममा बताउनुभयो ।
………….प्रकास लुइटेल जियोलोजिष्ट भुगर्भ तथा खानी विभाग……………

यता भैरवी गाउँपालिकाले पनि विगत जग्गा व्यवस्थापनको प्रक्रिया देखी यतिबेला सम्म विभिन्न क्षेत्रमा सहजीकरण गर्दै आइरहेको छ । पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषण पश्चात नमुना परिक्षणबाट सकारात्मक उपलव्धी हाँसिल हुने र उक्त योजना गाउँपालिकाको मात्र नभएर सिंगो कर्णाली प्रदेश र देशकै गौरवको योजना भएको भैरवी गाउँपालिका उपाध्यक्ष देवी भण्डारीको भनाई रहेको थियो ।
…………….देवी भण्डारी उपाध्यक्ष भैरवी गाउँपालिका दैलेख

यतिबेला ड्रिलको काम सकिएसँगै उपकरणहरु थन्क्याउने र अर्को चरण सम्मका लागि कामहरु बन्द गरिएको छ भने चिनिया प्राविधिकहरु चिन फर्किएका छन । अन्वेषणको क्रममा जमिन मुनिबाट निकालिएको नमुना परिक्षण सँगै आएको नतिजाको आधारमा थप काम हुने खानी तथा भुगर्भ विभागले जनाएको छ । पेट्रोल या ग्याँस जे भएपनि गरिएको लगानी अनुसार उपलव्धी हुने आशा जिवित छ ।

दिपेन्द्र कार्की बस्ताकोटी, दैलेख
माघ ३,२०८१

कर्णाली आफैमा विकट छ । जहाँको शिक्षा स्वास्थ्य लगाएत चेतनाको स्तर पनि धेरै पछाडी छ । कर्णालीमा अझैपनि रोग भोग अशिक्षा लगाएत कुरिति र कुसँस्कार जरो गाडेर बसेका छन । संभावना संगै चुनौतिका थुप्रै विषयवस्तुहरु अहिले पनि ताजा छन भने भौगोलिक विकटतासँगै चेतनास्तरबाट समेत कर्णाली अझ धेरै दशक अन्य प्रदेशहरु भन्दा पछाडी रहेको छ ।
कर्णाली प्रदेशका १० जिल्लाहरु मध्ये कालिकोट पनि एक विकट जिल्ला हो । जहाँ यतिबेला पनि शिक्षा, स्वास्थ्य ,खानेपानी, विद्युत लगायत अन्य जनचेतनाको हिसाबले पनि कालिकोट धेरै पछाडी रहेको छ । कालिकोट जिल्लाको शुभकालिका गाउँपालिकाको वडा नं. १ देखी ३ सम्म यतिबेला सोसेक नेपालको शसक्त महिला संवृद्ध नेपाल कार्यक्रम सञ्चालित छ । जुन कार्यक्रमले यतिबेला त्यस क्षेत्रमा ठुलो उपलव्धी हाँसिल गरेको छ । दैलेख संग सिमाना जोडिएको उक्त क्षेत्रका महिला, वालवालिका र किशोरकिशोरीहरुमा कार्यक्रमले सकारात्मक प्रभाव मात्र पारेको छैन कि समाज रुपान्तरणको क्षेत्रमा एक कोशेढुंगा सावित नै भएको छ ।
विद्यालय क्षेत्रमा किशोरकिसोरीहरु र तिनका अभिभावकहरुमा यस कार्यक्रमले उनिहरुको जीवनस्तर नै माथी उठाएको छ । व्यक्तीगत स्वास्थ्यको क्षेत्रमा होस या पश्चिम नेपालमा व्याप्त वालविवाह बहुविवाह ,महिनावारी, छाउपडि लगाएत रुढिबादिग्रस्त त्यस क्षेत्र यस कार्यक्रमले ठुलो परिवर्तन ल्याएको भन्दै कार्यक्रमका सहभागीहरुले कार्यक्रमको खुलेरै प्रशंसा गरेका छन ।

त्यसो त कार्यक्रमका सहभागि अभिभावकहरु र विद्यालय क्षेत्रका किशोरकिशोरीहरु पनि कार्यक्रमबाट निकै खुशी बनेका छन । उनिहरुले विगतका दिनहरुमा आफुहरु बत्ति मुनिको अध्याँरो हुनुपरेको भन्दै यतिबेला शसक्त महिला संवृद्ध नेपाल कार्यक्रमले आफुहरुको आँखा खोल्नुका साथै जीवन नै परिवर्तन भएको बताउँछन ।

यता शसक्त महिला संवृद्ध नेपाल कार्यक्रम सञ्चालक सोसेक नेपालले पनि कार्यक्रमले प्रभावकारी उपलव्धी हासिँल गरेकोमा खुशी व्यक्त गरेको छ । कर्णालीको एक विकट क्षेत्र कालिकोटको शुभकालिका गाउँपालिका क्षेत्रमा सञ्चालित कार्यक्रमले यतिबेला त्यस क्षेत्रको विद्यालयका किशोरकिशोरीहरु र तिनका अभिभावकहरुमा समेत सकारात्मक उपलव्धी हासिँल गरेको भन्दै त्यस क्षेत्रका जनप्रतिनिधिहरु र कार्यक्रम सञ्चालकहरु समेत खुशी भएका छन ।

यसरी पिछडिएको दुर्गम यस क्षेत्रमा यस कार्यक्रमले गरेको उपलव्धी र गरेको परिवर्तनलाई राज्यले समेत उचित मुल्यांकन गर्दै कार्यक्रमलाई सहयोग गर्नु आवश्यक देखिन्छ ।