श्यामशुन्दर गिरी
१५ फाल्गुन ,२०८१
वर्तमान प्राविधिक शिक्षाको आवश्यकता र अवस्था लगाएत विविध विषयमा शिक्षालय प्रमुख, प्रधानाध्यापक र सरोकारवालासंग छलफल भएको छ । कर्णाली प्रदेशको राजधानी बिरेन्द्रनगर सुर्खेतको शुभ होटेलमा भएको उक्त छलफल र अन्तरक्रिया फलदायि भएको छ । उक्त कार्यक्रममा माननीय मन्त्री घनस्याम भण्डारी सामाजिक विकास मन्त्रालय कर्णाली प्रदेश ,अशोकनाथ योगी सदस्य कर्णाली प्रदेश योजना आयोग ,नगेन्द्र बहादुर विष्ट अध्यक्ष नरहरीनाथ गाउंपालिका कालिकोट ,अच्युत दाहाल निर्देशक प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद कर्णाली प्रदेश ,मानव वम महासचिव निर्माण व्यवसायी संघ कर्णाली, पदम बहादुर शाही उद्योग वाणिज्य संघ कर्णाली लगाएत विद्यालय शिक्षालयका प्रमुखहरुको सहभागिता रहेको थियो ।
उक्त छलफल कार्यक्रममा शिव प्रसाद पाण्डे सहभागीका तर्फवाट प्राविधिक शिक्षाको सम्वन्धन दिदा माग हुनासाथ दिने र अभिभावक तथा स्थानिय तहसंग समन्वय गरेर सवै कार्य गर्दा पनी प्रशिक्षकलाई व्यवस्थापन गर्न कठिनाई भएको अभिभावकको विस्वासमा कमी भएको र सवै विद्यार्थी शहरमुखी हुनु आजको मुख्य समस्याको रुपमा रहेको छ । स्थानिय रुपमा उत्पादित जनशत्तीलाई निरुत्साहित नगरी स्थानियलाई रोजगार तथा सेवामा प्राथमिकता दिनुपर्ने आवस्यकता छ । घट्दो विद्यार्थी संख्या आजको चुनौती भएको समयमा ५० प्रतिशत विद्यार्थी नपुगेका विद्यालयको अनुदान कटौती गर्ने कार्यलाई रोक्नुपर्ने विषय उठान गरिएको थियो । माननीय मन्त्री घनस्याम भण्डारी सामाजिक विकास मन्त्रालय कर्णाली प्रदेश ले कानुन भएपनी कार्यान्वयन तहमा समस्या रहेको छ यसमा सवै जिम्मेवार हुनुपर्छ । हामिले प्रतिस्पर्धी विद्यार्थी उत्पादन गर्नुपर्छ जसले भोलीको विस्वपरिवेशमा आफुलाई सफल वनाउन सकोस भन्ने धारणा राख्नुभएको छ ।
हामिले रोजगार भन्दै गर्दा व्यावहारिक रुपमा सिप सिकाएको कुरा ग्यारेन्टी गरौं स्थानिय सरकारसंगको समन्वयमा हाम्रा विद्यार्थीलाई अवसर दिन सकिन्छ । प्रदेश सरकारले घर विमाको कार्यविधि पास भएको र सिभिल तर्फका विद्यार्थीलाई घर नक्सा कार्यमा लगाउन सकिने र कृषि तर्फ हामीले नर्सरी उत्पादीत सामग्री स्थानिय तहमार्फत विक्री गर्ने व्यवस्था गर्न सकिन्छ ।
शिक्षालयको संख्या वढी भएको विषयमा आफु अवगत रहेको वताउंदै आवस्यक समन्वय गर्न तयार रहेको सचेत नागरिक पनि सरकार नै भएकोले विद्यालयले दिएको खाकामा काम गर्न तयार रहेको वताउनुभयो ।
अशोकनाथ योगी सदस्य कर्णाली प्रदेश योजना आयोग ले नितिगतरुपमा कुनै पनी समस्या नभएपनी शिक्षालयलाई दिर्घकालिनरुपमा अघी बढ्ने अव शिक्षालयमा सिक्दै कमाउंदै कार्यक्रम ,युवालाई रोजगारीको अवस्था , सार्वजनिक निजि साझेदारी मोडेलमा कर्णालीको विकासको मोडेल अघी वढाउने व्यावसायिक शिक्षाका लागी आयोजना निर्माणको लागी एकिकृत मोडालिटीमा गएको बताउनुभयो ।
नगेन्द्र बहादुर विष्ट अध्यक्ष नरहरीनाथ गाउंपालिका कालिकोट ले स्थानिय तहमा योजना तथा निति निर्माण तथा कानुनी सहायता आवस्यक पर्ने र स्थानिय आन्तरिक स्रोतको अभाव हुनु नै मुख्य समस्या हो । समानीकरणको पैसा खर्च गरेर प्राविधिक शिक्षा चलाउनुपरेको र प्राविधिक विद्यालय अनुदान विना चल्न नसक्ने । भाषा पढेर विदेश जाने प्रचलन रहेको कम रकममा काम लगाउनुपर्दा जनशत्ती उच्च स्तरमा व्यवस्थापन गर्न चुनौती रहेको र विद्यालयमा पनी उत्पादनका कार्य गर्नुपर्ने विषय उठान गर्नुभयो ।
अच्युत दाहाल निर्देशक प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद कर्णाली प्रदेश ले कुनै समय ६० जनाको कोटामा २८०० आवेदन पर्ने १०० मा ९४ अंक ल्याउने समेत भर्ना हुन नपाउने अवस्थाबाट हामीले आज कक्षामुखी भयौ स्वरोजगारको विषय सिकाइएन र समाजमा घुलमिल नगराएको परिणाम विद्यार्थी कम भएका छन् । भर्नाको समयमा मात्र विद्यार्थी नखोजी संधै भरी यसमा प्रतिवद्ध हुनुपर्ने ।
कर्णाली प्रदेशमा १३० वटा संस्था रहेका छन् ।
उक्त कार्यक्रममा उठेका मुख्य सवालहरु यस प्रकार रहेका छन ।
संस्थालाई जिवन्त राख्न ध्यान दिनुपर्ने
रोजगार स्वरोजगार वा उद्यमशिल के अवस्था छ ।
प्रयोगात्म अभ्यासमा जोड छकी छैन
समुदायमा यसको पहुंच हुनुपर्ने
प्रतिस्पर्धि जनशक्ती उपलव्ध हुनुपर्ने
भौतिक सेवा सुविधा
प्रविधिको समुदायमा हस्तान्तरण गर्नुपर्ने कर्णाली प्राविधिक शिक्षालयमा विना विद्युतको कोल्ड स्टोर छ तर जुम्लामा स्याउ कुहिएको छ ।
पदम बहादुर शाही उद्योग वाणिज्य संघ कर्णालीले उद्योग बाणिज्य संघले हामीसंग उद्योग नभएपनी सहकार्य गर्न तयार रहेको र निजिक्षेत्रसंग समन्वयको अभाव छ सहकार्य गर्न तयार रहेको वताउनुभयो । पढाइमा सिकारुको इच्छाशक्तीलाई महत्वपुर्ण स्थान रहेको हुन्छ ।
मानव वम निर्माण व्यवसायी संघ कर्णाली प्रदेशले दक्ष जनशक्तीले रोजगार खोजेको रोजगारदाताले जनशक्ती नपाएको अवस्था छ । विकास निर्माणको जनशक्ती अभाव छ २००० भन्दा वढी निर्माण व्यवसायी छन् । जनशक्तीले क्षमता भन्दा वेतन माग गर्नु समेत समस्या रहेको छ । श्रमबजारमा आउनुअघी समेत सम्वन्धित क्षेत्रको कुनै न कुनै ज्ञान नहुनु ।
राज्यले रोजगारी सिर्जना गर्दा दिगो नगरी वितरणमुखी र आफन्तका आसेपासेलाई पोस्ने कार्यमा हुने गरेको तितो यथार्थ रहेको र यसमा सुधार गर्नुपर्ने आजको आवस्यकता रहेको छ । आयोजान छनौट गर्दा युवा समावेश गर्ने खाकामा जान प्रदेश सरकारले ध्यान दिनुपर्ने र श्रमवाजार समेटेर श्रम वैक स्थापना गर्नुपर्नेमा जोड दिनुपर्ने ।
कार्यक्रममा सहभागीका विचार समेत समेटीएको थियो र कार्यक्रमको संचालन डा. कुस्माकर भट्टले गर्नुभएको थियो ।
