दिपेन्द्र कार्की बस्ताकोटी, दैलेख
मंसिर २७, २०८१
नेपाल कृषि प्रधान मुलुक हो तर तर यतिबेला यो नारा सार्थक विहिन अवस्थामा छ । कृषि क्षेत्रमा एकातिर लगानी न्युन छ भने गरिएको लगानीले समेत प्रतिफल दिन सकिरहेको छैन । जसका कारण खाद्यान्न लगाएत विभिन्न कृषि उपजहरु छिमेकी मुलुकबाट आयात गर्नुपर्ने वाद्यता छ । युवाहरु दिनप्रतिदिन विदेस पलायन भइरहेका छन भने जमिन बाँझो छोड्ने क्रम समेत बढिरहेको छ ।
तर यतिबेला दैलेखको दुल्लु नगरपालिकामा सोसेक नेपालको ग्रिन कर्णाली परियोजनाले गाउँ सँगै किसानहरुमा ल्याएको परिवर्तन भने आशा लाग्दो छ । डि सि ए को आर्थिक सहयोगमा सोसेक नेपालले दुल्लु नगरपालिकाको वडा नं. १,२,३,४ र ९ मा ग्रिन कर्णाली परियोजना मार्फत पर्यावरणिय कृषि नमुना गाउँ अभियान सार्थक बनेको छ ।
महिला र युवा लक्षित उक्त कार्यक्रमबाट विगतका दिनहरुमा उजाड लाग्दो बस्तिहरुमा यतिबेला हराबरा तरकारी खेति, फलफुल खेति लगाएत किसानहरुको मेहनेत र प्रतिफलले गाउँ सिँगारिएको छ । रैथानेबाली खेति, बिउ बैँक स्थापना,कृषक पाठशाला ,गडयौला मल लगाएत कार्यक्रमले प्रभावकारी उपलव्धि हाँसिल गरेको छ ।
नगरपालिकाको वडा नं. २ को तरिँया क्षेत्र एक नमुना तरकारी पकेट क्षेत्रका रुपमा स्थापित भएको छ । कर्णाली राजमार्गसँगै रहेको उक्त गाँउमा किसानहरुले आपशि रुपमा मिलेर तरकारी खेति गरेका छन । जहाँको तरकारीले सुर्खेत देखि जुम्ला सम्म बजार पाउने गरेको छ । विगतका दिनहरुमा परम्परागत खेति प्रणालीमा सामान्य गुजारा गर्दै आएका त्यहाँक किसानहरु यतिबेला सोसेक नेपालको ग्रिन कणाली कार्यक्रम सञ्चालनमा आएसँगै हातमा काम र गोजीमा दाम भएको भन्दै खुशी व्यक्त गर्दछन ।
सोसेक नेपालको ग्रिन कर्णाली कार्यक्रमबाट बदलिएका दुल्लु नगरपालिका २ तरिँयाका किसान धना थापा भन्नुहुन्छ “मैले अहिले ८ रोपनीमा तरकारी खेती गरेकी छु, पहिला त सामान्य गहुँ, मकै मात्र लगाउने हो, वर्षभरी खानै पुग्दैन थियो, अहिले त रात दिन यहि बारी मै हुन्छु, खान लाउन देखी बालबच्चा पढाउन र बचत सम्म गरेकी छु , खुशी लाग्छ ।”
तरिँया क्षेत्र मात्र होइन नगरपालिकाको सिँयाला क्षेत्र, बडपोखरा क्षेत्रा, बोड क्षेत्र लगाएत अन्य गाउँहरु पनि नमुना कृषि पर्यावरणिय गाउँको रुपमा विकास भइरेका छन । किसानहरु तरकारि खेति देखि सुन्तला खेति र माहुरी पालनमा समेत रमाइरहेका छन । रासायनिक मलको ठाँउमा गड्यौला मल र जैविक विषादीको प्रयोगबाट ताजा र अर्गानिक तरकारी उत्पादन भएपछि तरकारीको माग समेत बढेको साथै बाहिरबाट समेत तरकारी बाली अवलोकनका लागि मानिसहरु पुग्ने गरेको किसानहरु बताउँछन ।
यता सोसेक नेपालले पनि कार्यक्रम प्रभावकारी रुपमा सञ्चालन भएको र गरिएको उपलव्धि प्रति खुशी व्यक्त गरेको छ । पर्यावरणिय सन्तुलन कायम गर्दै ग्रामिण क्षेत्रका किसानहरुको जीवनस्तर माथी उठाउनका लागि कार्यक्रमले महत्वपुर्ण भुमिका खेलेको प्रति सोसेक नेपालको उच्च प्राथमिकता रहेको छ । ग्रिन कर्णाली कार्यक्रमले दुल्लु नगरपालिकाका किसानहरुको लगानी मेहनेत र परिश्रमले सार्थकता प्राप्त गर्नुका साथै गाउँ नै कृषि पर्यावरणिय नुमना गाउँको रुपमा विकसित भएको भन्दै सोसेक नेपालका कृषि प्राविधिक हिक्मेन्द्र माझीले खुशी व्यक्त गर्नुभयो ।
यसरी कृषि क्षेत्रमा गरिएको लगानीले प्रतिफल नदिएर युवाहरु विदेश पलायन हुदैँ गाउँबस्तिका बारीहरु बाँझो भइरहको समयमा एउटा संस्थाले गरेको लगानीले सार्थकता प्राप्त गर्नु सफलताको विषय हो भने अर्को तर्फ हजारौँ संघ संस्थाहरुले कागजी पानामा गरेको उपलव्धीलाई समेत चुनौति समेत हो ।
